Eski literatürde bilinen isimleri ile Karagaslar, Rusya’nın Sibirya bölgesindeki İrkutsk Oblastı’nda yaşayan bir Türk halkı.
Rusça’nın yanı sıra Tofaca da konuşan halkın dini inancı ise Şamanizm ile Hristiyanlık olarak göze çarpıyor.
Rusya’da 2002’de yapılan sayıma göre 837 kişilik Tofa nüfusu, 2010’daki sayıma göre ise 761’e geriledi.
Öte yandan Ukrayna’da 2001 tarihli sayıma göre de 18 kişilik Tofa Türkü nüfusu bulunuyor.
TOFALAR ÜLKESİ
Öncesinde yerleşim yerleri Karagasya (Karagas ülkesi) olarak resmi kayıtlara geçerken 1934 tarihinden itibaren halkın isteği ile Tofalar ülkesi anlamında Tofalariya adı kullanılmaya başlandı.
KADERLERİNİ DEĞİŞTİREN OLAY: SOVYET DEVRİMİ
1917 Sovyet Devrimi’nden önce göçebe olan Tofa Türkleri’nin kaderi, devrimin ardından değişti.
Sovyet hükümeti tarafından yerleşim alanları değiştirilen Tofalılar, Sovyet okullarında eğitim görüp Rusça öğrendiler ve kültürel gelenekleri yasaklandı.
SOVYETLERE KADAR KENDİ MECLİSİ VARDI
Tarih boyunca Rusların zulmüne maruz kalan Tofalar, 17. yüzyılda, yaşadıkları bölge olan Tofalarya’da Rus işgaline uğradı. Sovyetlerin kuruluşuna kadar Tofalar’ın Suglaan adı ile kendi meclisleri bulunmaktaydı.
1’DEN 10’A KADAR TÜRKÇE SAYAN AMCA
Tvnet kanalında bir Tofa Türkü ile yapılan röportaj Tofaların, Türkiye’de yaşayan bir Türk gibi Türkçe konuşabildiğini gözler önüne seriyor.
Yaşlı bir amcayla yapılan röportajda muhabire “Ben az Türkçe biliyorum” diye karşılık veren Tofalı, 1’den 10’a kadar Türkçe sayabiliyor.
“SOVYETLER ARAZİLERİMİZİ ZORLA ALDI”
Devamında ise Tofa Türkleri ile ilgili şu bilgileri veriyor:
“Tayga’da her birimizin kendi bölgesi vardı. Sonra Sovyetler onu bizden zorla aldı, arazilerimizi aldı. Sanırım 1920’li yıllardı. Hepimizi bir araya getirip yerleşik hayata zorladılar. Taş, ağaç evleri bilmiyorduk. Çadırlarda yaşıyorduk.”
Kendi dillerinde konuşmadıklarını belirten yaşlı Tofalı, “Kendi dilini bilen var mı?” sorusuna ise “Ben yok diye biliyorum, kalmamıştır.” yanıtını veriyor.
